Çin Ticaret Savaşı Türk Üreticileri de Vurdu: Nadir Toprak Elementleri Tedarikinde Zorluklar

Mithat Yurdakul / ANKARA – Çin ile ABD arasında tırmanan ticaret gerilimi sonucunda Çin, nadir toprak elementleri (NTE) ihracatına yönelik önlemler alırken, Türk üreticiler de tedirgin. Çin’den NTE tedarik eden firmalara, ihracat izni almadan önce uzun bekleme süreleri ve ret riski olduğu uyarısında bulunuldu. Samaryum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, lutesyum, skandiyum, itriyum gibi NTE’ler artık ihracat kontrolüne tabi tutuluyor. Bu elementler, yüksek sıcaklıklara dayanıklı mıknatıs üretimi, MR görüntüleme, nükleer reaktör kontrol çubukları ve elektrikli araç motorlarında kullanılıyor.

Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından sektöre iletilen bilgilere göre, Çin’in yeni ihracat düzenlemeleri nedeniyle, özellikle özel amaçlı mıknatıslar gibi NTE içeren ürünleri Çin’den tedarik eden Türk firmaları zor durumda bırakabilir. Uzmanlar, Çinli tedarikçilerden ihracat izni talep etmenin sorunları en aza indirmek için önemli olduğunu belirtiyor.

Çin’in Getirdiği Kısıtlamaların Nedeni

Çin Ticaret Bakanlığı, NTE’lerin kontrol altına alınmasının nükleer silahların yayılmasının önlenmesi ve ulusal güvenliğin korunması amacıyla gerçekleştirildiğini belirtiyor. İhracat izni talep eden firmalar, başvurularının 45 gün içinde değerlendirileceğini ve net bir cevap alacaklarını bildirildi. Şüpheli durumlarda ise inceleme süreci uygulanacak ve gerektiğinde ihracat izni verilmeyecek.

Sektördeki Gelişmeler

Çin’in kısıtlamaları, yüksek sıcaklıklara dayanıklı mıknatıs üretimi, MR görüntüleme, nükleer reaktör kontrol çubukları, elektrikli araç motorları ve tıbbi radyoterapi gibi alanlarda kullanılan NTE’leri de etkiliyor. Türkiye, yerli NTE üretimi için çalışmalarını hızlandırırken, Eskişehir’de bulunan dünyadaki en büyük ikinci NTE rezervi önemli bir potansiyele sahip. Eskişehir’deki cevher işleme tesisine ek olarak, Malatya, Burdur ve Isparta’da da NTE araştırmaları devam ediyor.